Szerszenie – groźne drapieżniki czy strażnicy ogrodu?
Szerszenie od lat budzą w ludziach lęk. Ich imponujący rozmiar, głośne brzęczenie i jaskrawe ubarwienie, sprawiły, że stały się jednymi z najbardziej nielubianych owadów. Ale czy rzeczywiście są tak niebezpieczne, jak się o nich mówi? A może odgrywają ważniejszą rolę w ekosystemie, niż się nam wydaje?
Poznajmy bohatera: kto to jest szerszeń?
Szerszeń europejski (Vespa crabro) to największy przedstawiciel osowatych w Polsce i Europie. Osiąga długość nawet do 3,5 cm, co w porównaniu z klasyczną osą czy pszczołą rzeczywiście może robić wrażenie. Ma charakterystyczne żółto-czarne ubarwienie, ale bardziej stonowane niż u os – i masywniejsze ciało.
Szerszenie należą do rodziny osowatych, czyli są kuzynami os i pszczół. Żyją w gniazdach, najczęściej budowanych w dziuplach drzew, skrzynkach, czasem na poddaszach czy w stodołach. Kolonia składa się z królowej, robotnic i samców.
Czy szerszenie są niebezpieczne?
Tak i nie. Ukąszenie szerszenia może być bolesne, zwłaszcza dla osób uczulonych na jad owadów błonkoskrzydłych. Jednak wbrew popularnym mitom, jego jad nie jest bardziej toksyczny niż jad zwykłej osy – różnica tkwi w ilości jadu i rozmiarze żądła.
Warto też wiedzieć, że szerszenie są z natury łagodne i nie atakują bez powodu. W przeciwieństwie do agresywnych os, szerszenie zwykle ignorują ludzi – chyba że poczują zagrożenie dla gniazda.
Kiedy uważać?
- Gdy przypadkowo zbliżysz się do ich gniazda – mogą bronić swojego terytorium.
- Jeśli próbujesz je złapać, strącić, zabić – mogą odpowiedzieć atakiem.
- Dla osób z alergią – każde ukąszenie może być niebezpieczne i wymagać natychmiastowej pomocy medycznej.
Szerszenie w ogrodzie – wróg czy sprzymierzeniec?
To może zaskoczyć wielu, ale szerszenie są… bardzo pożyteczne!
- Polują na muchy, komary, ćmy, gąsienice i inne owady – pełnią więc rolę naturalnych „czyścicieli”.
- Nie niszczą roślin i nie żywią się owocami – interesuje je głównie białko (inne owady) oraz soki drzew i nektar.
- Pomagają kontrolować populacje szkodników, które atakują warzywa i kwiaty w ogrodach.
W skrócie – jeśli masz w ogrodzie szerszenie, a ich gniazdo nie zagraża Twojemu bezpieczeństwu, warto zostawić je w spokoju.
Co robić, gdy znajdziesz gniazdo szerszeni?
- Zachowaj spokój. Nie zbliżaj się i nie próbuj usuwać gniazda samodzielnie.
- Skontaktuj się z fachowcami. W wielu miastach istnieją firmy zajmujące się bezpiecznym usuwaniem gniazd.
- Nie zabijaj szerszeni. Jeśli nie stanowią zagrożenia, zostaw je – pomogą Ci w walce ze szkodnikami.
Ciekawostki o szerszeniach
- Szerszenie porozumiewają się za pomocą feromonów.
- Potrafią latać nocą – lepiej nie zostawiać otwartych okien z włączonym światłem.
- Są objęte częściową ochroną gatunkową w niektórych krajach europejskich.
Podsumowanie
Szerszenie nie zasługują na złą sławę. To fascynujące, pożyteczne owady, które – choć budzą respekt – w większości przypadków nie stanowią zagrożenia dla człowieka. Zamiast panikować na ich widok, warto poznać ich zwyczaje i nauczyć się z nimi współistnieć.
