W jednym gramie kurzu z łózek i innych miejsc do spania, w dywanach i na meblach tapicerowanych, żyją dziesiątki, setki, a nawet tysiące bardzo drobnych roztoczy zwanych roztoczami kurzu domowego. Problem w tym, ze wywołują one choroby alergiczne narządu oddechowego i stany zapalne skóry oraz błon śluzowych.
Typowymi roztoczami kurzowymi są pewne gatunki z rodziny Pyroglphidea, głównie zaś najszerzej rozprzestrzenione, najczęściej i najliczniej stwierdzane w mieszkaniach oraz najlepiej poznane pod względem szkodliwości medycznej roztocze to Dermatophagoides pteronyssinus i Dermatophagoides farinae.
Alergogenne działanie kurzu domowego na organizm ludzki zostało udowodnione znacznie wcześniej, zanim powiązano je z obecnością w nim roztoczy. Polega ono na wywoływaniu u człowieka astmy oskrzelowej, nieżytu nosa oraz wyprysku atopowego.
Budowa i rozwój
Roztocze to drobne pajęczaki, o wymiarach od kilkuset mikrometrów do 1 milimetra. Występują w różnych środowiskach, najczęściej w glebie. Długość ciała samicy wynosi około 0,35 mm, zaś samca około 0,28 mm. Postacie młodociane (larwy, protonimfy i tritonimfy) są jeszcze mniejsze. Ich ciało jest owalne, silnie spłaszczone grzbieto-brzusznie, białe albo bladoróżowe, pokryte miękkim, delikatnie prążkowanym oskórkiem.
Wszystkie odnóża kroczne są zakończone przyssawki oraz bardzo drobnymi pazurkami.
Najkorzystniejszą dla rozwoju populacji Dermatophagoides pteronyssinus temperaturą jest 23°C, choć mogą rozwijać się w zakresie temperatur od 17°C do 30°C. W niskiej temperaturze dorosłe osobniki szybko giną. Tylko 15% populacji Dermatophagoides farinae przeżywa w temperaturze 2°C przez 168 godzin, a 40% w temperaturze -15°C w ciągu 6 godzin. W temperaturze -25°C po 6 godzinach giną wszystkie okazy Dermatophagoides pteronyssinus i Dermatophagoides farinae.
Uważa się, że temperatura jest głównym czynnikiem decydującym o możliwości rozwoju populacji tych roztoczy.
Głównym czynnikiem określającym liczebność tych gatunków roztoczy jest wilgotność względna powietrza. Gatunek Dermatophagoides pteronyssinus wymaga 75–80% wilgotności względnej (optymalnie 80%). Jeśli wilgotność powietrza spada poniżej 70%, roztocze oszczędnie gospodarują wodą, którą czerpią z otaczającej je pary wodnej. Z drugiej strony, wilgotność względna powyżej 85% jest już dla nich zbyt wysoka.
Występowanie
W naszej strefie klimatycznej maksymalna liczba tych roztoczy przypada na lato oraz wczesna jesień (od czerwca do końca października), kiedy wewnątrz mieszkań panują dogodne dla ich rozwoju warunki wilgotności. Wtedy wzrasta wyraźnie zapadalność na alergie atopowe spowodowane przez roztocze kurzu domowego. Natomiast w okresie zimowym, w strefie klimatu umiarkowanego, wilgotność powietrza wewnątrz pomieszczeń mieszkalnych jest niska i utrzymuje się poniżej krytycznej dla omawianych roztoczy wartości. Wtedy tez liczba roztoczy w kurzu domowym znacznie się zmniejsza.
Na liczebność roztoczy, poza wilgotnością i temperaturą, mogą mieć wpływ także inne czynniki, jak np. częstość wietrzenia mieszkań, ich czystość, wiek i stan techniczny budynku lub poziom socjalno-ekonomiczny zamieszkującej w nim rodziny.
W warunkach naturalnych głównym pożywieniem dla roztoczy kurzu domowego jest złuszczony naskórek ludzki i zwierzęcy. Uważa się, że 150 mg ludzkiego naskórka wystarcza do zaspokojenia potrzeb pokarmowych populacji roztoczy liczącej 3000 osobników w okresie 2–3 miesięcy.
Łóżka i inne miejsca do spania są głównymi siedliskami populacji tych roztoczy, a zwykle największe ich koncentracje zawiera kurz z materacy.
Profilaktyka i zwalczanie
Ograniczenie liczby roztoczy kurzu domowego prowadzi do złagodzenia objawów chorobowych u alergików. Podobne efekty daje stałe usuwanie kurzu w mieszkaniach.
Zaleca się częste odkurzanie dywanów, wykładzin podłogowych, mebli tapicerowanych, łóżek oraz innych miejsc do spania. Ważne jest także regularne trzepanie i wietrzenie dywanów, kołder, poduszek, koców a nawet materaców łóżek. Należy też często (co tydzień) zmieniać pościel łóżkową, a do prania wykorzystywać specjalne preparaty roztoczobójcze (akarycydy). W celu denaturacji większości alergenów roztoczy wystarczy prać bieliznę w temperaturze 60 stopni.
Także stosowanie pokrowców antyalergicznych na materace i pościel łóżkową oraz stosowanie materaców wodnych, kołder i poduszek z włókien sztucznych, usuniecie dywanów i wykładzin dywanowych, zmniejsza możliwość rozwoju roztoczy. Dobre efekty daje częste wietrzenie pomieszczeń, co zmniejsza wilgotność powietrza, zaś zimą (w chłodnym klimacie) obniża temperaturę do poziomu niekorzystnego dla roztoczy.
Najskuteczniejszą metodą zwalczania roztoczy jest zabieg ozonowania – metoda ta polega na użyciu urządzenia do wytwarzania ozonu, likwiduje florę bakteryjną, roztocza, wszy, pluskwy czy inne pasożyty.
Zachęcamy do kontaktu telefonicznego lub poprzez formularz dostępny na naszej stronie w celu uzyskania dodatkowych informacji na temat zabiegu likwidacji roztoczy.
